Katarakt Nedir:

Katarakt gözün içinde bulunan dogal mercegin saydamligini kaybetmesi ve buna bagli olarak görmenin azalmasi ile sonuçlanan bir göz rahatsizligidir. %90 ilerleyen yasa bagli olarak ortaya çikar. Ama bebekler dahil her yas grubunda görülebilir. Saydamligini kaybeder lens opaklasir, rengi degisir buzlu cam gibi olur ve hastanin görmesi giderek düser. Dünyada tedavi edilebilen körlük nedenlerinin basinda gelmektedir.

Kataraktin Nedenleri Nelerdir:

Kataraktin en önemli nedeni yasliliktir. Yaslilik disinda, travma, diger bazi göz cerrahileri sonrasi, bazi ilaçlar ve diabet katarakta yol açtigi gibi uveit, göz tansiyonu gibi göz hastaliklarinda da ikincil olarak gelisebilir.

Bebeklik ve çocukluk çaginda da katarakt görülebilir. Dogumsal kataraktlarda en önemli etken annenin hamilelikte geçirdigi kizamikçik gibi enfeksiyonlardir.

Kataraktin Belirtileri Nelerdir:

Görmede bulaniklasma, renklerin matlasmasi, gözlük numaralarinda meydana gelen sik degisiklik, uzagi net yakini bulanik gören hastanin uzak görmesinin bozulup yakin görmesinin daha iyi hale gelmesi, gece isik yansimalarinin olmasi kataraktin belirtileri olarak sayilabilir.

Kataraktin Tedavisi:

Kataraktin ilaçla tedavisi yoktur. Tek tedavisi cerrahidir. Ameliyatla saydamligini kaybeden opaklasmis lens alinarak hastanin tekrar iyi görmesi saglanir.1950 li yillardan önce ameliyat sonrasi hastanin gözüne mercek konmadigi için, hastalar ameliyattan sonra kalin ( yaklasik + 10 numara ) gözlük kullanmak zorundalar. Bugün ameliyatta hastanin gözüne mercek takilarak ameliyat sonrasi çok düsük numarali camlarla uzak ve yakini net görmesi saglanmaktadir.

Halk arasinda lazerle katarakt ameliyati diye bilinen yöntemin adi fakoemulsifikasyondur. Bu yöntem de göz içerisindeki katarakt ultrasonik titresimle çalisan bir igne yardimiyla ögütülerek göz disina çikartilir. Bu ameliyata kisaca FAKO ameliyati adi verilmektedir.

Günümüzde gelisen katarakt cerrahisinde; özel durumlar disinda artik genel veya lokal anestezi uygulanmamaktadir. Hasta ameliyata sadece gözü uyusturan ve 4-5 kez damlatilan damlalar ile hazirlanir. Hastanin 10-15 dakika sirtüstü sakin bir sekilde yatmasi gerekir.

Fako ameliyati gözün saydam tabakasina 2.8-3 mm'lik bir kesi yapilarak baslar ve gözün içerisine özel bir jel verilir. Bu jel göz içi dokularini korur.

Kataraktin ön kapsülünden dairesel bir parça çikartilir. Alttaki sert çekirdek fako adindaki ultrasonik titresim ile çalisan bir igne ucu ile ögütülerek parçalanir ve gözün disina çekilir.

Bu islemden sonra kapsül ile çekirdek arasindaki yumusak bölümler ve ön kapsül hücrelerinin temizlenmesi islemine geçilir. Bu arada 50 mikron inceligindeki lens kapsülünün zarar görmemesine azami özen gösterilir. Tamamen bosalip seffaf bir çanta haline gelmis olan kapsülün içi yeniden jel doldurulur.

Özel bir enjektör yardimi ile katlanabilir mercek gözün içine yerlestirilir. Daha sonra jel serum ile yikanarak gözün içerisinden temizlenir. Kesi bölgesine serum verilir, böylece kesi yeri dikis koymadan kapanmis olur. Ameliyat tamamlanmistir.

Katarakt Ameliyati Ne Zaman Yapilmalidir:

Görme bulanikligi hastanin günlük islerini aksatacak seviyede ( okuma güçlügü, televizyon izleme güçlügü, araba kullanmada zorluk) ise katarakt ameliyati yapilabilir. Ameliyat olmak için kataraktin olgunlasmasini beklemeye gerek yoktur. Ameliyat karari hastanin ihtiyaçlarina göre göz hastaliklari uzmani tarafindan belirlenir.

Göze Takilan Merceklerin Özelligi Ne Olmalidir:

Göze takilan mercekler ömür boyu gözde kalir. Bu yüzden merceklerin gözle uyumlulugu üst düzeyde olmalidir. Mercekler, ameliyat sirasinda yerinde birakilan lensin arka kapsülünün opaklasmasini engelleme özelliginde olmalidir.

Katarakt Tekrar Olusur Mu?

Kataraktin tekrar olusmasi söz konusu degildir. Halk arasinda kataraktin tekrar olusmasi olarak bilinen durum, göze takilan mercege destek olarak yerinde birakilan lensin arka kapsülünün saydamligini kaybetmesidir. Arka kapsül saydamlagini kaybederse, YAG laserle birkaç dakikada tedavi edilebilir.

Ameliyat Sonrasi Gözlük Kullanilirmi:

Ameliyat öncesinde göze takilan mercek numarasi hesaplanarak, hastanin ameliyattan sonra  gözlüksüz olarak görmesi saglanmaya çalisilir. Hastalarin genellikle ameliyattan sonra uzak için daha düsük numarali olmak üzere, hem yakin hem de uzak için gözlük kullanmalari gerekebilir. Ameliyat sonrasi gözlük siklikla ameliyatin birinci ayi doldugu zaman verilir. Eger gözlük daha erken verilirse gözlük numarasinda zamanla degisiklik olabilir.

Konjenital (Dogumsal ) Katarakt Nedir Nedenleri:

Konjenital katarakt, dogumdan itibaren görülen lensin tek veya çift tarafli olarak saydamligini kaybetmesi ve opaklasmasidir. Dogustan olan kataraktlar, annenin gebelik sirasinda geçirdigi enfeksiyonlara, kullanilan ilaçlara bagli olarak ortaya çikabildigi gibi hiçbir nedene bagli olmadan da meydana gelebilmektedir.

Bir göz bebeginin digerinden farkli renkte ( beyaz ) olmasi veya gözde kayma ( sasilik ) konjenital kataraktin belirtisi olabilir. Bebeklerde bu belirtiler görüldügü zaman hiç zaman kaybetmeden göz uzmanina müracaat edilmelidir. Dogumsal katarakt, görmeyi engelliyor ve özellikle tek tarafli ise teshis edilir edilmez ameliyat edilmelidir. Ameliyat zamani konusunda göz uzmani detayli muayeneden sonra karar verir. Konjenital kataraktli gözde en önemli sorun göz tembelligi ( ambliyopi ) dir. Göz tembelligini yenebilmek için ameliyat, göz doktorunun önerisi dogrultusunda mümkün olan en erken zamanda yapilmalidir.

Dogumsal katarakt tedavisi FAKO yöntemiyle yapilmakta ve yasi uygunsa göz içine katlanabilir mercek yerlestirilmektedir. Dogumsal kataraktin tedavisinde en önemli bölüm ameliyattan sonra yapilacak olan göz tembelligi ile mücadele bölümüdür. Bu bölümde aile hekim isbirligi çok önemlidir. Eger bu isbirligi yapilamazsa erken yapilan ameliyatin hiçbir faydasi olmaz.
Dogumsal katarakt ameliyati sonrasi çocuk, yapilan ameliyatta mercek konulup konulmamasina bagli olarak gözlük ve kontakt lens kullanabilir.

Ameliyat Sonrasi Ilaç Kullanimi:

Ameliyat sonrasi yaklasik 3-4 hafta süre ile kortizonlu ve antibiyotikli damlalar günde 4-5 defa olmak üzere kullanilir. Ameliyat sonrasi kontroller 1. gün 1. hafta ve 1.ayda ( gözlük muayenesi ) yapilir.